Global Somali Diasporası 28-29 Kasım tarihlerinde yıllık zirvesini düzenledi. Yunus Emre Enstitüsünün desteğiyle düzenlenen zirvede Somali diasporasının karşılaştığı sorunlar konuşuldu ve çareler arandı. Somali’nin son yıllarda kat ettiği gelişimin vurgulandığı zirvede, Türkiye ile Somali arasındaki dostluk bağları ele alındı.

Global Somali Diasporası’nın her yıl düzenlediği zirve 28-29 Kasım tarihlerinde gerçekleşti. Yunus Emre Enstitüsünün destekleriyle gerçekleşen zirvede Türkiye ile Somali arasındaki kardeşlik ve iş birliği vurgulanırken, daha güçlü bir Somali için ülkenin ve dünya genelindeki Somalililerin yaşadığı sorunlar ve çözümler konuşuldu. Etkinliğe Türk ve Somalili büyükelçiler, Global Somali Diasporası’nın önde gelen isimleri, diasporaya destek veren farklı mesleklerden Somalililer, sivil toplum kuruluşları başkanları ve sanatçılar katıldı. Zirve bu yıl korona salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamalar sebebiyle çevrim içi ortamda gerçekleşti. Sanat etkinliklerinin yer aldığı zirvede Somalili müzisyen Abdi Badil mini bir konser verdi. Ayrıca multimedia sanatçısı Ifrah Mansour çalışmasını sergiledi. Ünlü Somalili-İngiliz müzisyen Aar Manta da müzik grubuyla etkinliğin ikinci gününde şarkılarını seslendirdi.

Global Somali Diasporası Uluslararası Yıllık Online Zirvesine, Somali Başbakanı Muhammed Hüseyin Roble, Somali’nin Türkiye Büyükelçisi Jama Abdullahi Mohamed, İngiltere’nin Somali Büyükelçisi Ben Fender Obe, Somali Güneybatı Devlet Parlamentosu Sözcüsü Ali Said Faqi, Türkiye Büyükelçisi Deniz Çakar, Yunus Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş, Türkiye Somali Büyükelçisi Mehmet Yılmaz, Londra Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Mehmet Karakuş gibi isimler katıldı. GSD'den Dr. Suad Mohamed, iki gün süren programın moderatörlüğünü üstlendi.

"SOMALİ RUHU DAHA DA GÜÇLENECEK"

Program, Kenyalı hafız Mahir Muhammed Al-Yamani’nin Kuran-ı Kerim tilaveti ile başladı.

Global Somali Diasporası Yönetim Kurulu Başkanı Jawaahir Daahir, yaptığı konuşmada, 27 Kasım 2020 tarihinde Mogadişu’da 8 kişinin hayatını kaybetmesine, 10 kişinin yaralanmasına neden olan terör saldırılarını kınayarak ve yaşamını yitirenlerin ailelerine başsağlığı dileyerek konuşmasına başladı. Yunus Emre Enstitüsüne, Global Somali Diasporası ve Somali’ye verdiği desteklerden dolayı teşekkür eden Daahir, Somali ruhunun daha da güçleneceğini söyledi.

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇARELERE İHTİYAÇ VAR

Somali Başbakanı Mohamed Hussein Roble yaptığı konuşmada öncelikle Mogadişu'daki terör saldırısı nedeniyle duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Başbakan Roble konuşmasında gençlerin Somali nüfusunun önemli bir kısmını oluşturduğunu belirtti. Küçük çocukların küresel çevre sorunlarından etkilendiğini belirten Roble, Birleşmiş Milletler’in insan hakları ve çevre hakkındaki raporunda çevre sorunlarını gelecek 10 yıl içinde etkisini göstereceğini hatırlattı. Somali gençliği için daha iyi bir gelecek inşa etmek amacıyla Somali diasporasının yapacağı çok şey olduğunu belirten Roble, bu yolda sürdürülebilir çarelere ihtiyaç olduğunu söyledi.

TÜRKİYE SOMALİ’NİN YANINDA

Yurtdışı Tanıtım ve Kültürel İşler Genel Müdürü Büyükelçi Deniz Çakar ise öncelikle 27 Kasım 2020'de Somali’de 8 kişinin hayatına kaybetmesine neden olan terör saldırılarını kınadı. Hayatını kaybedenler için başsağlığı dileyen Çakır tüm ailelere taziyelerini iletti. İstanbul’da geçen yıl düzenlenen konferans ile birlikte sergilenen başarıdan dolayı Global Somali Diasporası ve Yunus Emre Enstitüsüne teşekkürlerini ileten Çakar,  bu iş birliğinin GSD ve YEE arasındaki kardeşliğin bir işareti olduğunu söyledi. Türkiye’nin Somalili öğrencilere sağladığı burs olanakları ve Türkiye dahilinde açılabilecek Somali okullarının desteklenebileceğini belirten Çakar, YEE'nin Mogadişu’daki merkezinin Türkçe öğretimine devam ettiğini ve Türkiye’nin son yıllarda bölgedeki gelişimleri desteklediğini belirtti. Somali’nin attığı adımların siyasi değişimlerle olumlu yönde ciddi bir nitelik kazandığını kaydeden Çakar, ülkede istikrarı sağlamak için eğitim, kültür, sağlık ve güvenlik alanında atılan adımlara dikkat çekti. Türkiye’nin Somali’nin birliği için ülkenin yanında olduğunu vurgulayan Deniz Çakar, güvenlik konusunda alınması gereken adımlar olduğunu ve zirvedeki bilgi paylaşımının daha iyi bir gelecek için yol açacağını söyledi.

Somali’nin Ankara Büyükelçisi Jama Abdullahi Mohamed, 2019’daki Somali’deki yüzde 2.9 ekonomik büyümenin gerçekleştiğini, 2019’da 2018’e göre enflasyonun azaldığını ve fiyatların düştüğünü vurgulayarak, Somalili gençlere Somali’ye yatırım yapma çağrısında bulundu. Türkiye’deki Somali diasporasının ve Ankara’daki Somali Büyükelçiliğinin Somali’ye yatırım yapmak isteyenleri desteklediğini kaydetti. Türkiye’de Somali okulu açmayı planladıklarını kaydeden Jama Mohamed, bu okulun sürdürülebilir olmasına odaklandıklarını belirtti.

SOMALİ DİASPORASINDA DÜNYA İÇİN ÖNEMLİ ŞAHSİYETLER VAR

İngiltere’nin Somali Büyükelçisi Ben Fender Obe, 27 Kasım’da gerçekleşen terör saldırı için üzüntülerini dile getirerek hayatını kaybedenlerin yakınlarına taziye dileklerini sundu. Bu zirveyi düzenlendiği için GSD’yi tebrik ededen Obe, İngiltere’de Somali Diasporasını Somali’nin tekrar inşası ve gelişimi için yaptıklarını takdir ettiğini belirtti. İngiliz Büyükelçi, kadınların STK’ların omurgasında yer aldığını söyleyerek, kadınların bu rolüne olan desteğini dile getirdi. İngiltere’de Somalilerin ekonominin birçok alanında çalıştığını belirten Obe, Somali doktor ve hemşirelerinin deneyimlerini ve bilgilerini Somali’dekilere yardım için kullandıklarını vurguladı. Somalili hemşirelerinin Somali’deki hastanelerde hastalara bakmak için ülkelerine döndüklerini söyleyen Obe, Somalilerinin daha iyi bir gelecek için, Somali’nin yeniden inşası ve gelişmesi için çok çalıştıklarını kaydetti. Somali’nin dünyanın geri kalanı ile bağ kurduğunu belirten Ben Fender Obe, Somali ekonomisinin son yılarda daha iyiye gittiğini, Somali Diasporası’nın bu uğurda büyük emek sarfettiğini ve İngiltere’de Somali iş adamlarının ülkenin geleceği yaptığı çalışmaları takdir ettiğini belirtti. Global Somali Diasporası’nda sanatçılar, tasarımcılar ve dünyanın geri kalanı için önemli insanlar olduğunu belirten Obe, bu çabalarından dolayı Global Somali Diasporası'nı tebrik etti.

“SOMALİLİ GENÇLERE AKIL HOCALIĞI YAPMALIYIZ”

Somali'nin Belçika ve Avrupa Birliği Büyükelçisi Ali Said Faqi, öncelikle Mogadişu’daki terör saldırısı nedeniyle hayatını kaybedenler için üzüntülerini dile getirdi. Somali’nin her alanda ilerlemeler kaydettiğini belirten Faqi, Somali’nin sadece finansal olarak değil ülkenin başka alanlardaki gelişimi için yatırımlar yaptığını dile getirdi. Somali’den Avrupa’ya gelen genç insanlara yardım etmeye çalıştıklarını belirten Faqi, yönlendirme ve akıl hocalığı yapılmaması durumunda Somalili gençlerin kaybolabileceğini dile getirdi. Bunu almaları gerektiği bir sorumluk olduğunun altını çizen Faqi, Somali diasporasında eğitim alanında çok fazla başarılı kız olduğunu, genç kızları ve erkekleri eğitimde başarılı olmaları için teşvik ettiklerini dile getirdi. Faqi, diaspora ile barışın tesisi için var güçleriyle çalıştıklarını söyledi.

TÜRKİYE-SOMALİ KARDEŞLİĞİ DAHA DA GÜÇLENECEK

Yunus Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş ise zirve için yaptığı konuşmada öncelikle YEE çalışmalarından söz etti. Ankara’da kurulan YEE’nin Türkiye’nin tarihi kültürü ve dilini yaymak için çalıştığını söyledi. Prof. Dr. Ateş, 60 merkeziyle sadece Türk topluluklarına değil diğer milletlere ulaştıklarını belirtti. Prof. Dr. Ateş, dünyanın devamlı değiştiğini ve son yıllarda gezegenimizi tehdit eden ciddi sorunlar olduğunu ve ırkçılık, Islamofobi ve yerinden edilen insanların durumunun önemli sorunlardan olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Ateş, YEE olarak tartışmalar için platformlar oluşturduklarını ve farklı sorunlara çözümler getirdiklerini ve çabaların samimiyetinin daha fazla iş birliğine kapı açtığını dile getirdi. YEE’nin GSD’nin delegasyon faaliyetlerini desteklediklerinin altını çizen Ateş, bu verimli ilişkilerin Türkiye ile Somali arasındaki ilişkileri güçlendireceğini söyledi. 

Uluslararası Göç Örgütü Doğu Afrika ve Afrika Boynuzu Bölgesel Direktörü Mohamad Abdiker ise Somali’deki göçmenlerin Yemen’e ve batılı ülkelere gittiklerini kaydetti. Somali göçmenlerinin insan kaçakçılarının hedefi olduğunu vurgulayan Abdiker, düzensiz göçlere bu anlamda dikkat edilmesi gerektiğini belirtti.

SOMALİ’NİN YATIRIM, İSTİHDAM VE GELİŞİME İHTİYACI VAR

Programın ikinci gününde ise Leicester Üniversitesinde Medya ve İletişim Bölümünde öğretim görevlisi olan Dr. İdil Abdi Osman, Türkiye’nin Somalili öğrencilere tanıdığı eğitim olanaklarının insani ve sosyal kapitallerini geliştirdiğini ve onlara kariyerlerine inşa etmeye yardımcı olduğunu söyledi. Osman, bu desteğin gelecek nesillere önemli bir birikim sağlayacağını söyledi.

Türkiye'nin Mogadişu Büyükelçisi Mehmet Yılmaz, Global Somali Diasporası’nın 2010 yılında bu yana büyük bir yol kat ettiğini söyledi. Somali’nin yatırım, istihdam ve gelişime ihtiyacı olduğunu belirten Yılmaz, Türk iş adamlarını Somali’de yatırım yapmaları için teşvik etmeye çalıştıklarını ve Somali’de iş fırsatları olduğundan daha çok Türk iş adamının Somali’ye geleceğini söyledi.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN'IN 2011 MOGADİŞU ZİYARETİ DÖNÜM NOKTASI OLDU

Somali'nin Türkiye Büyükelçisi Jama Mohamed Aidid ise Türk ve Somali ilişkilerinin sadece bir toplantıya sığmayacağını söyledi. Büyükelçi Mehmet Yılmaz ile birlikte omuz omuza çalıştıklarını belirten Jama Mohamed Aidid, Türkiye ve Somali’nin kardeşlik ilişkisi içinde olduğunu vurguladı. Recep Tayyip Erdoğan’ın 2011’de başkent Mogadişu’ya olan ziyaretinin iki ülke ilişkileri açısından, tarihi bir dönüm noktası olduğundan bahseden Mohamed, bu tarihi ziyaretler hakkında bir kitap yazmayı istediğini çünkü bu ziyaretlerle ilgili çok önemli olayların gerçekleştiğini belirtti. 

Aidid, ayrıca Türkiye’nin Somali’ye verdiği askeri ekipman desteğinden bahsetti. Aidid, Türk Sağlık Bakanlığı, Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının bu destekleri göndermek için birlikte çalıştığını belirterek Türkiye’nin Somali’ye verdiği desteğin altını çizdi.

TÜRK VE SOMALİ DİASPORASI İŞ ALANINDA BİRLEŞMELİ

Londra Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Mehmet Karakuş, GSD'nin dünya genelindeki Somalileri temsil eden bir kuruluş olduğunu söyledi. GSD’nin  sivil insiyatifleri öncelediğini belirten Karakuş, bu özelliğinden dolayı GSD’yi kutladı. Ekonomik ilişkilerin kurumsallaştırılması gerektiğini ifade eden Karakuş, bu konuda gönüllü olarak çalıştığını, hükümetler arası imzalanacak bir anlaşmanın da mümkün seçenekler arasında olduğunu kaydetti. YEE ve GSD’nin karşılıklı olarak deneyimlerini paylaştığını belirten Karakuş,  İngiltere’de faaliyet gösteren Türk iş adamlarının olduğunu söyledi. Karakuş ayrıca Somalili ve Türk iş adamlarını bir araya getirecek şemsiye bir oluşum fikrini de gündeme getirdi. Karakuş bu sayede ithalat ve ihracat yapılabilecek iş kollarının konuşulabileceğini dile getirdi. YEE’nin devlet tarafından desteklendiğini belirten Karakuş, farklı ülkelerde Türk diasporasının olduğunu ve bu ülkelerde Somali diasporasının da güçlü olduğunu kaydetti. Mehmet Karakuş, Somali ve Türk diasporası ile ilgili ilişkilerin daha da güçlenebileceğinin altını çizdi.

İSTİHDAM, GÖÇ SORUNLARI, GENÇLİK VE KİMLİK HAKKINDA ÇÖZÜM ODAKLI PANELLER

Programın birinci gününde düzenlene Somalililerin karşılaştığı işsizlik ve göç gibi sorunlar ele alındı. “Gençlik, Eğitim ve İş Bulma” başlıklı panelde Somalilileri bekleyen iş fırsatları, işsizliğe neden olan faktörler, yetenek yönetimi, yüksek eğitim, iletişim becerilerinin gelişimi gibi faktörler konuşuldu. Başarı hikayelerine yer verilen etkinliklerde Genç Somalili İşletmeciler üyesi ve Da’uus Reklam Ajansı’nın Sahibi Mohamed Bashir Osman gibi farklı iş kollarından konuşmacılar yer aldı.

Programın birinci gününde ayrıca “Diaspora, Gençlik, Dil, Kimlik ve Aidiyet” isimli bir panel gerçekleşti.

Programın ikinci gününde ise “Çevre: Sivil Çatışma ve Toplum Üzerindeki Etkisi”, “Gençlik ve Sivil Katılım” ve “Cinsiyet Eşitliği ve Kadınların Güçlenmesi” başlıklı paneller düzenlendi.