Yunus Emre Enstitüsü iş birliğindeki Global Somali Diasporası (GSD) Zirvesi 14 Ağustos 2021 tarihinde düzenlendi. Diaspora temsilcilerinin katıldığı zirveye Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) Mogadişu Büyükelçisi Mehmet Yılmaz, Somali Federal Cumhuriyeti (SFC) Ankara Büyükelçisi Jama A. Mohamad, Mogadişu Yunus Emre Enstitüsü Müdür Vekili Sinan Doruk ve Londra Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Mehmet Karakuş da iştirak etti. Zirvede ayrıca Somalili ünlü müzisyen Abdi Baadil müzik dinletisi sundu.

GSD’nin Yürütme Kurulu Başkan Yardımcısı Ahmed Tohow’un moderatörlüğündeki etkinlik, Şeyh Saacid’in Kur’an-ı Kerim tilavetiyle başladı.

GSD’nin Yürütme Kurulu Başkanı Jawaahir Daahir, hoş geldiniz konuşmasında programın Türkiye’deki Somali diasporasının talebiyle gerçekleştiğini dile getirdi. Daahir, Somalililerin Türkiye’de yaşadıkları bazı zorluklar, sosyal entegrasyonda yaşadıkları deneyimler, Somalili sivil toplumunun Türkiye’deki rolü ve iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin ele alınması gereken konulardan olduğunu belirtti.

Tohow, KOVİD-19 kısıtlamalarına rağmen dijital platform üzerinden bir araya geldiklerini ve en kısa zamanda yüz yüze etkinliklerin de gerçekleşmesini umduklarını söyledi.

SOMALİ’YE EĞİTİM VE SAĞLIK DESTEĞİ

T.C. Mogadişu Büyükelçisi Mehmet Yılmaz, Türkiye ile Somali arasındaki kardeşlik ilişkilerine değindi.  Büyükelçi Yılmaz, Somalili öğrencilerin eğitimi için Türkiye’nin verdiği desteklerden bahsederek 2011’den beri Somali ile Türkiye arasındaki iş birliğinin ana sütunlarından birini eğitimin oluşturduğunu dile getirdi. Türkiye’nin Somali’de Maarif Vakfı, Millî Savunma Bakanlığı ve Yunus Emre Enstitüsünün katkılarıyla eğitim programları gerçekleştirdiğini belirtti. Türkiye’de eğitimi iyileştirmek için çalışmalar yapan Türkiye Maarif Vakfının, üç okulda Somalili erkek öğrencilere eğitim verildiğini söyledi. Kız öğrenciler için ayrı bir okulda eğitim verildiğini ifade eden Yılmaz, bin 500’den fazla öğrenciye eğitim verildiğini kaydetti. Bu öğrencilerden mezun olanların bazılarının Türkiye’de eğitim almaya başladığını ve Türkiye’nin verdiği burs olanaklarından faydalandığı söyledi. Diyanet Vakfının da Mogadişu’da 300 öğrencisi olduğunu, 140 öğrenciye burs sağladığını ve bu öğrencilerden bazılarının Türkiye’deki üniversitelerde eğitim gördüğünü dile getirdi. Yılmaz, 2021 akademik yılında 56 öğrencinin Türkiye’de burslu olarak eğitim aldığını belirtti. Türkiye’nin Somalililere devlet bursu sağladığını söyleyen Büyükelçi, 90'lı yıllardan bu yana toplamda bin 246 burs verildiğini kaydetti. Somalililerin Türkiye’deki eğitim olanaklarına yoğun talebi olduğunu belirten Yılmaz, bazı Somalili öğrencilerin burs almayarak kendi imkânlarıyla Türkiye’deki eğitimlerine devam ettiğini belirtti.

Büyükelçi, Somali’ye sağlanan imkânlardan bir diğerinin T.C. Sağlık Bakanlığının Mogadişu’da açtığı Somali Mogadişu Türkiye Recep Tayyip Erdoğan Araştırma Hastanesi olduğunu söyledi. Yılmaz, hastaneye bağlı tıp fakültesinde ilk uzmanlıklarını tamamlayan tıp öğrencileri için tören düzenlediklerini kaydederek burada eğitim alan doktorlardan bazılarının aynı araştırma hastanesinde bazılarının da Mogadişu’daki başka hastanelerde çalıştığını dile getirdi. Yılmaz, ayrıca Yunus Emre Enstitüsünün Somali’deki Türkçe öğretim faaliyetleri için büyük bir çaba harcadığına değindi.

SFC Ankara Büyükelçisi Jama A. Mohamed, Türkiye ile 10 yıldan beri gelişen ve kardeşliğe dayanan ilişkilerini nasıl daha da geliştirebileceklerine odaklandıklarını söyledi.

Somalililerin Türkiye’de eğitime yatırım yaptığını belirten Jama A. Mohamad, 5 bin ila 6 bin öğrencinin Türkiye’de eğitim gördüğünü ve bu öğrencilerin sadece yüzde 15 ila 20’sinin burslu olduğunu belirtti. Öğrencilerin büyük bir çoğunluğun kendilerini finanse ettiğinden bahseden Büyükelçi Mohamed, bundan sonraki süreçte iki ülke arasındaki ilişkileri daha da geliştirmek için önemli olanın iki toplumun birbirinden neler beklediğini öğrenmek olduğunu kaydetti. “Olumlu düşünürseniz olayları hep olumlu değerlendirirsiniz, negatif şeyler düşünürseniz olaylara negatif bakarsınız.” diyen Mohamed, iki ülke arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi konusunu da bu perspektif üzerinden değerlendirmek gerektiğini vurguladı. Somali’nin Türkiye ile iş birliği içerisinde etkinlikler düzenlediğini dile getiren Mohamed, ortak bir gelecek inşa etmek için bazı yeni faaliyetler düzenleneceğini ifade etti.

Mogadişu Yunus Emre Enstitüsü Müdür Vekili Sinan Doruk, Somali toplumunun Türk toplumunda oldukça güzel bir yeri olmasının kendisini mutlu ettiğini belirtti. İki toplum arasında çok büyük benzerlikler olduğunun altını çizen Doruk, iki ülkenin tarihinin ticaret ilişkileriyle birbirine bağlı olduğunu söyledi.

Leicester Üniversitesi Medya ve İletişim Bölümünde görevli Dr. İdil A. Osman, 1991’den itibaren Somalililerin Türkiye’de eğitim almaya başladığını söyledi. Osman, Somalililerin daha sonra bu eğitimlerini ülkeleri için faydaya dönüştürdüğünü vurguladı.

“SOMALİLİLER TÜRK TOPLUMUNA ENTEGRE OLMAKTA OLDUKÇA YETENEKLİLER”

Zirvenin Somalililerin Türkiye’de eğitim alırken yaşadıkları zorluklara değinildiği bölümünde Büyükelçi Yılmaz, Somalili öğrencilere yönelik tespitlerini dile getirdi.

“Rektörlere ve diğer üniversitelere sorduğumda Somalili öğrencilerle çok mutlu olduklarını söylediler.” diyen Yılmaz, Somalililerin topluma entegre olmakta ve yeni bir dili öğrenme konusunda oldukça yetenekli olduğunu vurguladı.

Dr. İdil Osman, Somalili öğrencilerin ekonomik güçlükler çektiklerini, yeni bir topluma adapte olurken birtakım zorluklar yaşayabildiklerini ve bu süreçte uzakta olan ailelerine duydukları özlemin kendilerini zorladığını dile getirdi. Bazı öğrencilerin 16-17 yaşlarında Türkiye’ye geldiğini belirten Osman, yabancı bir ortamda ailelerinden uzakta olmanın özellikle bu yaş grubundaki öğrencileri zorladığını söyledi. Çok sayıda Somalili öğrencinin hem Somali’den hem de Türkiye’den burs aldığını ifade eden Osman, bu gençlerin Türkiye’de eğitimlerini tamamladıktan sonra Somali’ye dönerek ülkelerine faydalı olduğunu kaydetti.

“SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI, EĞİTİMDE ÖNEMLİ BİR ROLE SAHİPTİR”

Zirve kapsamında düzenlenlenen son panelde Türkiye’deki Somali Topluluğunun Koordinatörü Şeyh Mohamed İdris Ahmed yaptığı konuşmada sivil toplumun eğitimdeki rolünden bahsetti.  Konuşmasına sivil toplumun tanımıyla başlayan Ahmed, kamu yararı için çalışan bir sivil toplum kuruluşunun kendi toplulukları ve milletlerinin yararına hizmet edebileceğine değindi. Sivil toplum kuruluşlarının ifade özgürlüğü, insan hakları ve adalet gibi konuların iyileştirilmesi için görev yaptığını vurgulayan Ahmed, İslam tarihinde de sivil toplumun oldukça önemli bir rolü olduğunu belirterek eğitimde sivil toplumun rolünün ne kadar büyük olduğunu gösteren en önemli örneklerden birinin Mısır’da kurulan, dünyanın en büyük ikinci üniversitesi olan ve hâlâ tüm dünyaya bilgi yayan El-Ezher Üniversitesi olduğunu söyledi. Ahmed, sivil toplum kuruluşlarının bu rolü oynayabilmesi için onları finanse etmenin çok büyük bir önem taştığının altını çizdi.