Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te “Ceditler: Millî Kimlik, Bağımsızlık ve Devletçilik Fikirleri” başlıklı uluslararası konferans başladı.

Özbekistan Kitle İletişim Araçlarını Destekleme Vakfı, Özbekistan Bilimler Akademisi ve Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) tarafından organize edilen toplantıya, Özbekistan Cumhurbaşkanı Özel Kalem Müdürü Saida Mirziyoyeva, TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, Yunus Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş’in de aralarında bulunduğu çok sayıda yerli ve yabancı davetli katıldı.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, konferans katılımcılarına yolladığı mesajda, “Dilde, fikirde, işte birlik” gayesi ile çeşitli faaliyetlerde bulunan cedit ecdatlarının, milleti cehaletten ve geri kalmışlıktan kurtarmanın asıl yolunun ilimde ve irfanda ilerlemek olarak gördüğünü kaydederek ceditlerin bu amaçla ülkede yeni usul okul, tiyatro, kütüphane ve yayınevleri açtığını, toplumun bakış açısını ve yaşam tarzını değiştirmek amacıyla gazete ve dergiler yayımladığını, gençleri eğitim almak üzere gelişmiş ülkelere gönderdiğini aktardı.

O dönemde Sovyet rejiminin baskısına maruz kişilerin aklanmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü belirten Mirziyoyev, “Sovyet rejiminin baskısına maruz kalan binden fazla kişinin Özbekistan Yüksek Mahkemesi tarafından aklanması, tarihî adaletin yeniden tesis edilmesi yolunda yeni bir adım oldu.” ifadesini kullandı.

“Alfabe meselesinde son noktayı koymalıyız”

Saida Mirziyoyeva, Özbekistan’ın Latin alfabesine geçiş sürecindeki zorluklara değindi.

Alfabe reformunun yeni tartışmalara, anlaşmazlıklara, öngörülemeyen mali maliyetlere yol açabileceğini aktaran Saida Mirziyoyeva, “Ancak vatanın ve milletin adının doğru yazılması söz konusu olduğunda bu tür tartışmaların durdurulması, alfabede bazı değişikliklerin yapılması ve böylece alfabe meselesinde kesin olarak son noktanın konulması gerektiğine inanıyorum.” dedi.

Hâlihazırda alfabe konusunda tarihte yapılan bu hataları düzeltecek siyasi irade, imkân ve koşulların bulunduğunu, tek yumruk hâlinde hareket edilmesi gerektiğini kaydeden Saida Mirziyoyeva, “Geçmişte çok hatalar yaptık. Ülkenin kalkınmasına, milletin kalkınmasına hizmet edenleri aşağıladık, aydınları, ceditleri öldürdük, öğretmenleri köleleştirdik. Tarihte yapılan bu hataların etkisinin devam edeceğini düşünüyorum ama kesin olan bir şey var ki bugün bu yanlışları düzeltecek siyasi irade, imkân ve koşullar var. Bu fırsatı kaçırırsak, ortak fikirler etrafında birleşmezsek, kısacası tek yumruk hâlinde hareket etmezsek gelecek bizi affetmeyecektir.” şeklinde konuştu.

Cedidçilik Hareketinin Türk Tarihindeki Önemine Değinildi

Yunus Emre Enstitüsü Başkanı Prof. Dr. Şeref Ateş, gerçekleştirdiği konuşmada “Cedidçilik” hareketinin Türk tarihindeki önemine değinerek Yunus Emre Vakfının kuruluş amacının bu hareketin temel amaçlarıyla örtüştüğünü ifade etti.

TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev ise cedit hareketinin Türkistan coğrafyasının kalkınmasına, bölgede eğitimin, irfanın ve bilimin gelişmesine büyük bir katkı sağladığını anlattı.

Konferans kapsamında bilim insanları tarafından iki gün boyunca farklı oturumlarda sunumlar yapılacak ve tarihî Buhara şehrini ziyaret edilecek.